Phần lớn các doanh nghiệp hiện nay đều sử dụng khuyến mại nhằm thu hút khách hàng mua sản phẩm. Tuy nhiên, hạch toán hàng khuyến mại không thu tiền là vấn đề mà các kế toán viên có nhiều thắc mắc. Sau đây Yêu Kế Toán sẽ hướng dẫn chi tiết việc hạch toán hàng khuyến mại theo Thông tư 200.
1. Các chính sách đối với hàng khuyến mại
- Luật Thương mại quy định hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại phải thực hiện theo quy định của Pháp luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải đăng ý với Sở công thương về những hàng hóa dùng cho mục đích khuyến mại.
- Khoản 5 Điều 7 Thông tư 219/2013/TT-BTC quy định hàng hóa, dịch vụ sử dụng để làm hàng khuyến mại đã đăng ký với Sở công thương thì giá tính thuế = 0, tức là không cần nộp thuế GTGT đối với hàng hóa này. Trường hợp hàng khuyến mại không đăng ký với Sở công thương thì doanh nghiệp phải thực hiện kê khai, tính nộp thuế như hàng biếu tặng.
- Khoản 3 Điều 5 Thông tư 119/2014/TT-BTC sửa đổi, bổ sung hướng dẫn tại Điểm b,c Khoản 1 Điều 16 Thông tư 39/2014/TT-BTC quy định các doanh nghiệp phải lập hóa đơn bán hàng cho cả Hàng hóa, dịch vụ khuyến mại hay cho, biếu, tặng.
- Khoản 4 Điều 1 Luật số 71/2014/QH13 đã bãi bỏ Điểm m Khoản 2 Điều 9 Luật số: 14/2008/QH12 sửa đổi bổ sung bởi Khoản 5 Điều 1 Luật số: 32/2013/QH13 nên kể từ năm 2015 thì chi phí khuyến mại sẽ không còn bị khống chế mức 15% nữa.
>>> Có thể bạn quan tâm: Chiết khấu thương mại là gì? Cách hạch toán chiết khấu thương mại
2, Nguyên tắc hạch toán hàng khuyến mại, quảng cáo
Theo quy định tại Khoản 8 Điều 23 Thông tư 200:
- Trường hợp xuất hàng tồn kho để làm hàng khuyến mại, quảng cáo và không thu tiền, không kèm theo các điều kiện khác thì kế toán ghi nhận trị giá hàng tồn kho vào chi phí bán hàng (chi phí hàng khuyến mại, quảng cáo)
- Trường hợp xuất hàng tồn kho để làm hàng khuyến mại, quảng cáo và có kèm điều kiện khác thì kế toán phải phân bổ số tiền thu được để tính doanh thu cho cả hàng khuyến mại, giá trị hàng khuyến mại được tính vào giá vốn (do bản chất là giảm giá hàng bán)
Nắm rõ được đầy đủ các chính sách, quy định và nguyên tắc sẽ giúp kế toán viên dễ dàng nhận diện và đảm bảo hạch toán hàng khuyến mại không thu tiền đúng.
3. Hạch toán hàng khuyến mại không thu tiền tại bên bán
Dưới đây hướng dẫn cách hạch toán hàng khuyến mại không thu tiền theo thông tư 200/2014/TT-BTC. Nếu Doanh nghiệp áp dụng chế độ kế toán theo thông tư 133, kế toán thay TK 641 ở bên dưới thành TK 6421 (chi phí bán hàng).
3.1. Hạch toán hàng khuyến mại có đăng ký với Sở Công thương
Với trường hợp này, kế toán không phải tính thuế GTGT đầu ra.
- Khi cung cấp hàng khuyến mại, quảng cáo cho người mua:
Trường hợp 1: hàng hóa khuyến mại không thu tiền, không kèm theo các điều kiện khác, kế toán ghi nhận:
- Nợ TK 641 – Chi phí bán hàng
- Có TK 155, 156
Trường hợp 2: hàng hóa khuyến mại có kèm theo các điều kiện khác, kế toán ghi nhận:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 155, 156
Sau khi ghi nhận giá trị hàng khuyến mại vào giá vốn hàng bán, kế toán viên tiếp tục thực hiện bút toán phân bổ doanh thu thu được cho cả hàng hóa được bán và hàng hóa khuyến mại
3.2. Hạch toán hàng khuyến mại không đăng ký với Sở Công thương
Nếu không đăng ký hàng khuyến mại với Sở Công Thương, doanh nghiệp phải tính thuế GTGT đầu ra như khi bán hàng hóa, dịch vụ thông thường. Số thuế GTGT đầu ra này sẽ được tính trực tiếp vào chi phí bán hàng hoặc giá vốn hàng bán.
Hóa đơn GTGT đầu ra của hàng khuyến mại không đăng ký với Sở Công Thương, sẽ không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào nhưng chi phí mua hàng hóa khuyến mại này sẽ được đưa vào chi phí hợp lý (Theo Công văn số 1762/CT-TTHT Công văn của Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 03 năm 2016).
- Khi cung cấp hàng khuyến mại, quảng cáo cho người mua:
Trường hợp 1: hàng hóa khuyến mại không thu tiền, không kèm theo các điều kiện khác, kế toán ghi nhận:
Nợ TK 641 – Chi phí bán hàng
Có TK 155, 156
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp
Trường hợp 2: hàng hóa khuyến mại có kèm theo các điều kiện khác, kế toán ghi nhận:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 155, 156
Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp
Sau khi ghi nhận giá vốn hàng bán, kế toán viên thực hiện bút toán phân bổ doanh thu cho cả sản phẩm được bán và sản phẩm khuyến mại.
4. Hạch toán hàng khuyến mại tại bên mua
Vậy bên mua khi nhận hàng khuyến mãi hạch toán như thế nào?
- Khi nhận được hàng khuyến mại không kèm điều kiện:
Nợ TK 152, 153, 156… – Giá trị hàng khuyến mại theo giá hợp lý
Có TK 711 – Thu nhập khác
- Khi nhận được hàng khuyến mại có kèm điều kiện:
Nợ TK 152, 153, 156, 211…- giá trị hàng mua – (trừ) giá trị hàng khuyến mại
Nợ TK 152, 153, 156, 211… – giá trị hàng khuyến mại tính theo giá hợp lý
Có TK 111, 112, 131
Cách xác định giá trị hàng khuyến mại, hàng tặng thực hiện theo hướng dẫn tại công văn số 5357/TCT-CS như sau:
- Trường hợp hàng mua và hàng khuyến mại giống hệt nhau (chính sách mua 1 tặng 1, mua 2 tặng 1…): đơn giá của 01 đơn vị hàng hóa (bao gồm cả hàng khuyến mại) được xác định là tổng số tiền phải trả hoặc đã trả để mua hàng hóa chia cho số lượng hàng nhận về.
- Trường hợp hàng mua và hàng khuyến mại không giống nhau (chính sách tặng kèm sản phẩm, phụ tùng thay thế…): giá trị được xác định căn cứ vào giá trị niêm yết của hàng khuyến mãi mà bên bán công bố hoặc giá trị thị trường của hàng hóa giống hệt.
5. Đại lý, nhà phân phối nhận hàng để khuyến mại cho khách hàng
Khi nhận hàng dùng cho mục đích khuyến mại (không phải trả tiền), đại lý, nhà phân phối phải theo dõi chi tiết số lượng hàng trong hệ thống quản trị nội bộ và thuyết minh bên Bản thuyết minh Báo cáo tài chính đối với hàng nhận được hoặc hàng đã dùng để khuyến mại (tương tự hàng hóa nhận giữ hộ).
Khi hết chương trình khuyến mại, nếu vẫn còn tồn hàng và không phải trả lại nhà sản xuất, kế toán ghi nhận:
Nợ TK 156
Có TK 711
Ví dụ cụ thể: Công ty A ký hợp đồng mua hàng của công ty B, hợp đồng ghi nhận: (đơn vị tính VND)
Hàng mua: sản phẩm C
Số lượng: 100 sản phẩm
Giá bán (giá chưa bao gồm VAT): 800.000
Thuế GTGT: 10%
Công ty B xuất hóa đơn GTGT 110 sản phẩm C cho công ty A với 10 sản phẩm là hàng khuyến mại, công ty B đã thu tiền lô hàng bằng tiền chuyển khoản.
Hàng khuyến mại đã được công ty B đăng ký với Sở Công thương.
Giá vốn của 1 sản phẩm C là 300.000.
Công ty A nhận hàng, 100 sản phẩm nhập kho, đưa ngay 10 sản phẩm vào sử dụng ở bộ phận quản lý doanh nghiệp.
Hướng dẫn hạch toán:
Công ty B:
1. Hạch toán giá vốn hàng bán:
Nợ TK 632 – 110 x 300.000 = 33.000.000
Có TK 156 – 33.000.000
2. Hạch toán ghi nhận doanh thu:
Nợ TK 112 – 88.000.000
Có TK 511 – 80.000.000
Có TK 3331 – 8.000.000
Công ty A:
1. Hạch toán nhập kho hàng hóa:
Nợ TK 156 – 80.000.000 (11 sản phẩm)
Nợ TK 1331 – 8.000.000
Có TK 112 – 88.000.000
2. Hạch toán hàng đưa vào sử dụng ở bộ phận quản lý
Nợ TK 242 – 7.272.727,3 (= 80.000.000 : 11)
Có TK 156 – 7.272.727,3
